Borowik szatański – zatrucie?

Borowik szatański, inaczej znany jako Rubroboletus satanas występuje w całej południowej i środkowej Europie na terenach wapiennych i kredowych, gdzie występuje pod dojrzałymi dębami i bukami. W stanie surowym jest silnie trujący – nawet małe dawki powodują wymioty, zawroty głowy, spadek ciśnienia, problemy z widzeniem, obfita potliwość, rumień na twarzy, łzawienie oczu, odwodnienie i ogólne osłabienie organizmu. Objawy te pojawiają się po około 3 godzinach od spożycia trujących grzybów. Borowik szatański zawiera w sobie toksyny, które nie są trawione przez ludzki organizm. Po dokładnym ugotowaniu jest zasadniczo nieszkodliwy, chociaż jego zbieranie nadal nie jest zalecane. Jest to rzadki i piękny grzyb, lepiej pozostawiony jako element dekoracyjny w lesie. Rośnie od lipca do września i osiąga wielkość do 15 centymetrów.

Pomimo tego, że jest to grzyb trujący, rzadko zdarzają się prawdopodobnie dlatego, że dojrzałe okazy pachną tak odrażająco, że mało kto je zbiera. Z drugiej jednak strony młode okazy nie mają żadnego zapachu. Osoby, które miały okazje zjeść tego grzyba, zachorowały na biegunkę, bóle brzucha. Jak do tej pory został zanotowany tylko jeden przypadek śmierci po zjedzeniu borowika szatańskiego.

Na szczęście charakterystyczna kredowa czapka i czerwona cebulowa łodyga sprawiają, że jest łatwym do zidentyfikowania grzybem. Jedynym wspólnym jadalnym borowikiem, z którym można by go pomylić, jest borowik ponury. Borowik ponury jest uważany za dobry grzyb jadalny, jeśli jest właściwie ugotowany, ale aby się nim cieszyć, trzeba przyzwyczaić się do grzybów, które zmieniają kolor na niebieski, gdy są cięte, a następnie prawie czarne, gdy są gotowane.

Jak rozpoznać borowika szatańskiego?

1. Kapelusz

Średnica kapelusza borowika szatańskiego wynosi od 6 do 30 cm, początkowo jest kredowo-biały i aksamitny, z czasem ciemnieją na odcień oliwkowy lub lekko czerwonawym. Młode grzyby mają zaokrąglone i kopulaste kapelusze, ale z wiekiem często rozwijają się nieregularnie i mogą stać się płatami. Gdy przetniemy kapelusz, jego kolor powoli zmienia kolor na bladoniebieski, a następnie powraca do swojego oryginalnego, białawego koloru.

• Trzonek

Posiada karminowo-czerwone pory i beczkowaty trzonek, jest również karminowo-czerwony w środku, żółty w górze pod czapką i na dole w pobliżu korzenia. Przecięty miąższ łodygi jest biały i z wiekiem staje się miękki i gąbczasty. Przy powolnym przycinaniu, po kilku minutach powraca do swojego pierwotnego bladego koloru z odrobiną niebieskiego koloru. Trzon borowika szatańskiego potrafi dorosnąć do 12 centymetrów wysokości oraz 10 centymetrów grubości.

Borowik szatański jest pod ścisłą ochroną w Polsce, ponieważ bardzo rzadko można go spotkać w lesie, więc pod żadnym względem nie można niszczyć jego stanowisk ani tym bardziej go zrywać.

Co zrobić w przypadku zatrucia borowikiem szatańskim?

Po zjedzeniu tego grzyba należy jak najszybciej wywołać wymioty, aby zapobiec przedostaniu się trujących substancji do krwiobiegu. W następnej kolejności trzeba udać się do lekarza. Warto pamiętać o zabraniu ze sobą resztek posiłku zawierającego miąższ grzyba, aby zidentyfikować rodzaj trucizny. Nie wolno leczyć się na własną rękę w domu!