Dendrobium w uprawie domowej

Storczyki już dawno skradły serca miłośników pięknych kwiatów i stały się jedną z najpopularniejszych domowych ozdób. Botanicy uważają, że storczyki tworzą swój odmienny świat – są jedną z najliczniejszych roślinnych rodzin. Gdyby zebrać  tysiące gatunków storczyków  w jednym miejscu, to mógłby powstać duży i pełen przepięknych okazów, ogród botaniczny. Tylko  storczyk dendrobium ma 1500 gatunków. Nie wszystkie nadają się do uprawy doniczkowej.

Podstawowe informacje na temat dendrobium

W naturze dendrobia występują w Indiach, na Sri Lance, w Japonii, Nowej Zelandii i na wielu wyspach Pacyfiku, czyli w strefie tropikalnej  subtropikalnej. Z tamtych regionów od dawna sprowadzane są do Europy cięte kwiatostany. Kwiatostany dendrobium ze względu na pochodzenie zwane są  tajlandami, bo większość eksportowana jest na rynki europejskie  Tajlandii. Kwitną tam od późnej zimy aż do wczesnego lata. Storczyki odznaczają się dużą różnorodnością form i rozmiarów. Ich kwiaty mają fantazyjne  kształty i bogatą kolorystyce. Różne odmiany i mieszańce tych roślin  są powszechnym towarem kwiaciarniach i centrach ogrodniczych. Dendrobium szlachetne należy do grupy orchidei o długim i obfitym kwitnieniu. Wszystkie gatunki są epifitami, co oznacza, że nie zakorzeniają się w glebie. Rosną na drzewach  i krzewach. Nie są pasożytami, nie pobierają składników pokarmowych z gospodarzy, a jedynie uzyskują lepsze warunki świetlne. Ich znakiem rozpoznawczym są członkowate, zgrubiałe pędy (łodygi) nazywane pseudobulwami, w których rośliny gromadzą wodę i substancje odżywcze.  W większości powyższe rośliny mają wymagania trudne do spełnienia w warunkach domowych. Do uprawy domowej nadają się  następujące odmiany:. dendrobium nobile, dendrobium phalaenopsis, dendrobium kingianum, dendrobium densiflorum.  Odmiany i hybrydy pochodzą głównie od najpopularniejszych gatunków: dendrobium nobile, ze wskazaniem na chłodniejsze parapety oraz dendrobium bigibbum jako storczyki ciepłolubne.

Wygląd dendrobium

Efektowne kwiaty zebrane są w grona i osadzone na wierzchołku długiego pędu. Kwiat  zbudowany jest z okółka zewnętrznego składającego się z trzech działek kielicha i okółka wewnętrznego mającego trzy płatki korony. Środkowy płatek korony to  warżka -jest większy i ma inny kształt od reszty płatków. U  nasady opatrzony jest workowatym uwypukleniem zwanym ostrogą. Może być ona krótka lub długa, gruba lub cienka, tępa lub ostra. Jej kształt jest jednym z elementów, który pomaga w rozpoznawaniu gatunków.  W uprawie doniczkowej w domowych warunkach storczyki są znacznie mniejsze – mają 20-30 cm, a najmniejsze gatunki tylko kilka centymetrów. Skórzaste, zielone,  eliptyczne, wydłużone liście, ułożone są naprzemiennie  na pędzie. Na koniec okresu wegetacyjnego opadają. W kolejnym roku na tych bezlistnych pseudobulwach tworzą się pędy kwiatowe, a kłącza rozwijają wciąż nowe łodygi. Obumieranie  pseudobulw dendrobium jest zjawiskiem naturalnym i nie powinno wzbudzać u właścicieli niepokoju. Kwiaty wyrastają z węzłów na pędach i są zebrane po kilka w groniaste kwiatostany. Pojedyncze kwiaty są duże. W zależności od odmiany mają różne barwy. Starsze egzemplarze mają nawet po kilkadziesiąt kwiatów na jednym pędzie , co wygląda fantastycznie i bardzo cieszy właściciela.

Zakup dendrobium

Storczyki to „strojne” i śliczne rośliny. Aby uprawa udała się, trzeba spełnić nie tylko warunki uprawowe, ale także kupić zdrowy okaz, to znaczy taki, który nie ma na liściach plam. Zaleca się wybieranie roślin przechowywanych w przeźroczystych doniczkach, ponieważ można dokładnie obejrzeć korzenie. Kolejnym ważnym elementem, który warto sprawdzić przed zakupem, są pąki kwiatowe . Jeżeli są zwiędłe, to oznacza, że roślina jest przesuszona  i lepiej rozejrzeć się za  innym egzemplarzem.  Jeśli mamy w sklepie  okaz ze wszystkimi rozwiniętymi kwiatami, bądź tylko z jednym kwiatem i wieloma pąkami, to lepszym wyborem będzie druga opcja.

Postępowanie ze storczykami ciętymi po zakupie

Nie ma konieczności zdejmowania fiolki, jeśli jest ona pełna. Należy podciąć końcówki łodyg i wstawić kwiaty do wazonu z wodą, pamiętając o uprzednim podcięciu końców łodyg.

Idealne warunki dla dendrobium

Dendrobium to zbiorcza nazwa dla wielu gatunków roślin storczykowatych. Warunki, jakich potrzebują rośliny, żeby zakwitać, zależą od odmiany. Dendrobium nobile zasiedla w naturze rejony górskie i należy do storczyków lubiących chłód (temperatura w jego otoczeniu nie może jednak spadać  poniżej 5°C).  Z kolei  dendrobium phalaenopsis jest ciepłolubny i przez cały rok oczekuje temperatury pokojowej, choć zróżnicowanej. (18-24°C). Kwitnie zwykle od wiosny do jesieni.  Jedno jest pewne – właściwie pielęgnowana roślina  „rodzi kwiaty” przez kilka miesięcy. Storczyki i orchidea potrzebują wilgotnego powietrza, o które trudno w przypadku centralnego ogrzewania. Trzeba jej stworzyć odpowiedni mikroklimat. W tym celu należy postawić roślinę na dużej podstawce wypełnionej karmazynem i parującą z niego wodą lub umieścić storczyka w pobliżu nawilżaczy powietrza. Posiadacze otwartego akwarium mogą umieścić  roślinę obok tego „zbiornika”. Ogrodnicy polecają także zraszanie dendrobium wodą destylowaną.

Miejsce ustawienia doniczki

Rośliny najlepiej rosną, kiedy mają warunki zbliżone do naturalnych.  Bardzo ważny dla rozwoju storczyków jest wybór odpowiednio miejsca, w którym będzie postawiona doniczka. Gatunki niewielkie należy wystawić w witrynie kwiatowej lub w przydomowej szklarni. W ich uprawie najważniejszym wymogiem jest duża wilgotność powietrza. Na parapecie można postawić gatunki ciepłolubne, a zwłaszcza odmiany kompaktowe o bardzo zawartym pokroju, które  powtarzają  kwitnienie na tych samych pseudobulwach.

Podział dendrobium w zależności od wymogów temperaturowych

Dendrobium to olbrzymia i różnorodna grupa storczyków. W zależności od ich wymagań, co do temperatury powietrza, dzielimy je na dwie kategorie: storczyki lubiące chłód oraz storczyki ciepłoubne. Do pierwszej grupy należą odmiany (nobile,  loddigesii,  kingianum). Wiosną i latem muszą mieć   temperaturę 18-24 st. C, natomiast w okresie spoczynku – jesienią i zimą: 10-15 st. C. W chłodnym okresie   zrzucają one liście. Utrzymanie chłodu jest warunkiem zawiązania się  pąków kwiatowych. Na noc powinno się je ustawiać przy nieszczelnym oknie, gdzie temperatura wynosi około 10 st. C. Zakwitają wczesną wiosną. Po kwitnieniu należy je przenieść do chłodnego i widnego pomieszczenia. Zalecane jest ograniczenie podlewania.

 Do grupy dendrobium ciepłolubnych zalicza się  phalaenopsis, bigibbum, pulchellum. W odróżnieniu od poprzedniej grupy mają liście przez cały rok. Wiosną i latem potrzebują 21-29 st. C, a jesienią i zimą: 15-18 st. Kwitną od sierpnia do późnej jesieni, zdarza się, że kwiaty pokazują się nawet w zimie. Obie grupy storczyków są wrażliwe na „afrykańskie upały”.  Dlatego latem należy chronić roślinę przed ostrymi promieniami, lekko przysłaniając okno, np. firanką. W letni skwar można przenieść doniczkę  w głębi pokoju.

Zalecenia odnośnie podlewania

Dendrobia nie lubią mokrego podłoża. Podlewa się je wtedy, gdy substrat zdecydowanie przeschnie. Do podlewania stosujemy wodę odstałą, deszczówkę lub przegotowaną. Co czwarte lub piąte podlewanie należy  użyć wody o odczynie kwaśnym – pH 4,5-5,5. Preparat do zakwaszania wody można kupić  w sklepach akwarystycznych. W okresie jesienno-zimowym, kiedy roślina odpoczywa, podlewanie trzeba ograniczyć – można zraszać roślinę, kiedy pojawiają się więdnące pędy. Ogólna zasada podlewania storczyków brzmi – postępuje się podobnie jak przy orchidei.

Oznacza to, że należy to robić rzadko, ale obficie. Co 7-10 dni pojemniki z kwiatami wstawiamy do wanny i nie żałujemy przegotowanej wody. Czekamy, aż nadmiar wody wycieknie z doniczek  i ustawiamy roślinki na  podstawkach. Korzenie nie mogą zbyt długo się moczyć.  Dendrobia to epifity, więc potrzebują podłoża luźnego i przewiewnego. Aby taką glebę uzyskać, można zmieszać kawałki kory sosnowej, włóknistego, kwaśnego torfu i węgla drzewnego. Do powstałej mieszanki konieczne jest dodanie rozdrobnionego styropianu, keramzytu bądź łupinki orzechów ziemnych. Podłoże powinno mieć kwaśny odczyn (pH 4,5-5,5).

Okres spoczynku

W cyklu wegetacyjnym storczyków istotny jest jesienno-zimowy okres spoczynku. Dla początkujących właścicieli dendrobium, określenie początku okresu spoczynkowego, może być trudne. Sygnałem, że roślina skończyła kwitnienie w bieżącym roku jest moment, kiedy najmłodsze bulwy zakończą wzrost. Na przełomie września i października najmłodszy liść przestaje rosnąć, nie osiągając rozmiarów pozostałych. W tym czasie najważniejsze jest zapewnienie roślinie odpowiedniej temperatury. Podlewanie wznawia się, w momencie, kiedy pseudobulwy zaczynają się lekko marszczyć i pokazują się pierwsze pąki kwiatowe.

Cięcie dendrobium

Storczyki można ciąć po kilku dniach od pełnego zakwitnięcia. Dzięki temu trwałość kwiatów w wazonie jest dłuższa, nawet cztery tygodnie. Jeżeli właściciel ma w planie, sprzedaż storczyków i chce przedłużyć ich urokliwy wygląd, to przez pierwszą dobę od cięcia powinien trzymać je w specjalnym roztworze. Końce pędów umieszcza się w folii z odżywką.

Błędy w uprawie storczyków

Najczęstszym błędem w pielęgnacji dendrobium jest zbyt ciemne stanowisko i nadmierne podlewanie. Roślina przelana marnieje i staje się podatna na choroby. Zrzuca pąki kwiatowe, a liście i kwiaty tracą swoją naturalną barwę. Problemem w uprawie storczyków w ogrodzie jest poparzenie słoneczne, które można rozpoznać po brązowych lub czarnych plamach na liściach.

Uprawa storczyka w ogrodzie

Dendrobium można uprawiać w ogrodzie. Doskonale radzą sobie w polskich warunkach klimatycznych. Trzeba zaznaczyć, że wyhodowanie storczyków w ogrodzie nie jest łatwe. Jednak są to tak piękne kwiaty, że warto spróbować przenieść je do ogrodu. Storczyk rosnący poza domem musi mieć zapewnione stanowisko zacienione lub pół zacienione. Nadmierne opady nie wpływają dobrze na storczyki, dlatego zaleca się, aby rosły pod daszkiem. Do ogrodu można je wystawić wiosną, najpierw włącznie w dzień. Jeżeli temperatura przestanie spadać poniżej  10°C, można je  przenieść  całkowicie do ogrodu. Zanim storczyki zostaną postawione w ogrodzie, należy upewnić się, że nie ma w nim mszyc i innego robactwa, które niszczy rośliny oraz do wykopanego dołu wsypać ziemię z doniczki. Storczyki nie są odporne na środki ochrony roślin.

Zastosowanie storczyków w dekoracji

Storczyki dendrobium  wzbogacają estetycznie zarówno wnętrza domów  i firm. Wybierane są jako kolorowa dekoracja do pomieszczeń urządzonych w stylu nowoczesnym i minimalistycznym. Wiele osób z powodzeniem stawia doniczki ze storczykami w łazience. Dendrobium ma oryginalne i bardzo trwałe kwiaty.  Dekoratorzy wnętrz przekonują, że storczyki świetnie wyglądają w każdej aranżacji. Jako kwiaty cięte długo zachowują świeżość.  Odmiany storczyków o niewielkich kwiatach i jasnych, pastelowych kolorach są wybierane jako kwiaty do ślubnych bukietów. Układa się z nich bukiet w kształcie tak zwanej kaskady-   kwiaty „zawieszone” w delikatnych plecionkach z ozdobnego drutu czy rattanu. Panna młoda ma pewność, że bukiet ze storczyków przetrwa wesele. Na wszelki wypadek  można go zabezpieczyć przed utratą piękna i końce np. końce łodyżek zawoskować lub owinąć taśmą florystyczną. Storczykami można udekorwać salę weselną – pędy tej rośliny umieszcza się w szklanych próbówkach lub małych wazonikach  mocuje do dużej konstrukcji. Floryści polecają łączenie dendrobium z innymi kwiatami, np.: różami i zapomnianymi trochę goździkami. Do przypinek wykorzystuje się pojedyncze kwiaty. Są ozdobą koszy kwiatowych, które mogą być prezentem urodzinowym dla mamy lub dla nauczyciela z okazji zakończenia roku szkolnego.

Dendrobium zachwyca bogactwem kolorów.  Jego zaletą jest trwałość kwiatostanu i egzotyczny wygląd. Doniczka ze storczykiem to znakomity pomysł na prezent dla osoby, która lubi pielęgnować kwiaty i wie, jakie warunki trzeba zapewnić roślinie, aby zdrowo rosła i uraczyła właścicieli kwiatowym bogactwem.